Blog

Baskı Öncesi ve Sonrası Hakkında

Günümüzün grafik tasarımcıları, eski yazı, baskı, tezhip ve cilt ustalarının geleneğini sürdüren sanatçılar olarak değerlendirmek mümkün. Bu nedenle yeni sanatsal eğilimleri, teknolojik gelişmeleri ve sosyolojik değişiklikleri yakından takip etmek gerekmektedir. Bu değişimler tasarıma ve yaratılacak olan ürüne doğrudan etkisi olacaktır.

Baskı öncesi hazırlık ve tasarım aşamasında işinize yarayabilecek terimlerin anlamlarını ve nasıl uygulandığını bu yazıda bulabilirsiniz.

Film

Tasarımı, mizanpajı ve son kontrolleri yapılarak onaylanmış bir çalışma baskıya hazır hale gelmiştir. Matbaa makinelerinde baskı yapılabilmesi için çalışma kalıplar haline getirilir. Bu kalıplar çalışmada bulunan renklere göre (Siyah, CMYK, Pantone, vb.) farklılık göstermektedir. Kitap içleri tek renk siyah (aydınger) şeffaf kağıtlara lazer yazıcıdan ters çıkış alarak (film çıkışı tabiri denilen işlem) yapılmaktadır. Renkli bir tasarım olması halinde dört renk diye tabir edilen CMYK (Cyan, Magenta, Yellow ve Black) renklerinde filmler hazırlanması gereklidir. Bu işlem matbaacılar tarafından yapılmaktadır. Tasarımda dört rengi ayrıştırılmış olarak (her CMYK rengi için ayrı) dört kalıp çekilir. Sonrasında bu kalıplar/filmler montaj yapılarak kağıt üzerine tek tek basılmaktadır.

4_renk

Ekstra Renk

Tasarımda CMYK dışındaki özel, yaldız vb. renkler ekleyebilirsiniz. Size artı bir maliyet oluşturacaktır. Ekstra renk seçimi için Pantone boya markasının tescilli Pantone Process (CMYK değerleriyle oluşturulmuş renk karşılığı) kataloğunu kullanabilirsiniz. Matbaacıların elinin altında bu kataloğu ve boyaları hazırda bulundurması sorunsuz bir iş teslimi yapmanızı sağlayacaktır. Bu işlem için ekstra kullanacağınız rengi grafik programlarından (Örn: Photoshop Channels panelinde Spot Color oluşturulmalı) ayrıştırmanız gerekmektedir.

Ekstra rengin bir avantajı da kağıt türü, insan faktörü gibi etkenlerden dolayı renk sapmaları oluşsa da istenilen renk en doğru şekilde elde edilmesi için doğru bir yöntemdir.

Kimi zaman kurumsal firma (logodaki, yazıdaki, vb.) renklerinde dahi bu işlem uygulanmaktadır.

renk_modu

Montaj

Matbaada ofset baskı yapılacaksa sayfalar tek tek yerine belirli ölçülerdeki tabaka kağıtlar üzerine basılır. Bunun işlem için tabaka içerisine yerleştirilen sayfalar sistemli bir sıraya göre dizilir. Ölçü birimi olarak forma kullanılır. Bir forma 16 sayfadan oluşur ve çok sayfalı (dergi, kitap, vb.) işlerde süreç ve maliyet hesabı forma üzerinden yapılmaktadır. Montaj işlemi bu formalar üzerinde yapılan düzene denilmektedir.

forma

Ozalit Prova Baskı

Montajı tamamlanan iş, ozalit kağıdı üzerine pozlandırılıp, amonyak buharında bırakılarak baskı öncesi son kontrol için hazırlanır. Bu şekilde montaj üzerindeki iş ozalit kağıdına aktarılır, ozalit kağıdı forma düzenine göre katlanır. Burada amaç, kalıp çekimi öncesinde işin son kez kontrol edilmesi, sayfa numaralarının birbirini takip edip etmediğinin belirlenmesi ve hata riskinin azaltılmasıdır. Ozalit prova üzerinde müşteri tasarından “Basılabilir” onayı alındıktan sonra kalıp hazırlama işlemi başlar.

Kalıp

Montaj sonrasında yüzeyi ışığa duyarlı hale getirilmiş olan metal plakalar üzerine pozlama işlemi yapılır. Montajdaki görüntüler ışık yardımıyla metal baskı plakalarına aktarıldıktan sonra bazı kimyasal işlemlerden geçirilerek, baskı kalıbı baskıya hazır hale getirilir.

Bölgesel (Kısmi veya Spot) Lak

Baskıdan sonra belirginleştirmek istenilen yerlere lak baskısı (bölgesel parlaklık) yapmak tasarımda öne çıkarmak istediğiniz yerler için uygundur.

Gofre (Kabartma) Varak – Yaldız

Tipo baskı tekniği ile yapılır. Kağıdın kalın olması gereklidir. Bu işlem çoğunlukla, kitap kapakları, dosya, kartvizit ve broşürlerde tercih edilmektedir.

yaldizli_gofre

Selefon

Mat ve parlak olarak iki şekildedir. Kaplama yöntemi ile yapıldığından bir nevi koruyucu özelliği de bulunmaktadır. Az da olsa baskı renginde değişmeler yaratabilir.

Ciltleme

Kapak ve formalar basıldıktan sonra kitapçık şekline dönüşmesi için bazı işlemlerden geçer. Kapağa konikleme işlemi yapılır. Yani sırta gelecek kısımlara iz açılarak, kitap sırt bölgesi netleştirilir. Tabaka halindeki iç sayfalar, kırım makinelerinde katlanır. Kırımı yapılmış formalar sırayla bir araya getirilir ve bu işleme harman çekmek denir. Harmanı yapılmış kitap formaları tel dikiş, iplik dikiş, spiral veya Amerikan cilt denilen sistemlerle birbirine ve kapağa tutturulur. Kapak takma işlemleri tamamlandıktan sonra ağız kısımları tıraşlanır. Kitap artık hazır hale gelir.

Kros (Kesim Payı)

Renk ayrımı yapıldıktan sonra baskı aşamasında renklerin tam üst üste basılması için kros yapılması gereklidir. Bu işlem için çizgi kullanılmaktadır. Çizgi kalınlığının Hairline ve çizgi renginin de siyah değil Registration seçmelisiniz. Çünkü kroslar her renk filmde görünmesi gereklidir.

 4renkx

Özel Kesim

Kağıdın düz kesim haricinde farklı şekilde kesilme işlemine denir. Çoğunlukla kutu, dosya, etiket, vb. işlerde kullanılır. Bu işlem için özel bıçaklar hazırlanır.

Pilyaj

Karton veya kağıdın kolay katlanmasını istediğiniz bölümlerini kağıdı kesmeden kör bıçak ile yapılan oluklandırma işlemine denir. (_._._._._._._) kesik noktalı çizgilerle gösterilir.

Perforaj

Kağıdın kolay yırtılmasını ya da koparılmasını sağlamak için ufak deliklerle şeritler oluşturulmasıdır. (————) kesik çizgilerle gösterilir.

perforaj

Kesim

Kesim yapılacak sınırı belirler. ( ____________ ) düz çizgi halinde gösterilir.

Makas/Bıçak Payı

Baskı makinesinin kağıdı tuttuğu yere denir. Bu alana baskı yapılmaz. Bu paylar baskı makinesi çeşitlerine göre 5mm ile 1,5cm arasında değişmektedir. 70x100cm dört renk bir baskı makinesinin makas payı en az bir cm’dir.

Revolta

Kağıdın aynı kalıpta hem arka hem de ön yüzüne baskı yapılmasına denir. Çevirmeli revolta, etek makas revolta ve poza revolta olarak üç şekilde yapılmaktadır. Ön ve arka yüzleri farklı özelliğe sahip kağıtlarda revolta uygulanamaz.

Bu yazının hazırlanmasında profesyonel matbaa hizmetleri sunan Koç Grafik Matbaacılık‘tan alınan bilgilerle derlenmiştir.

 

Blogdaki son yazılar

Yorumlar (2)

  1. Beyza - Yanıtla

    çok faydalı bir makale olmuş ellerinize sağlık. aynı zamanda online bir şekilde sorularımı yanıtlamanız ayrıca bir incelikti. çok teşekkürler.

Bir yorum yaz